Het Twentse watersysteem is primair gericht op snelle afvoer en faciliteren van agrarisch grondgebruik. Twente houdt door zijn zandige ondergrond weinig water vast en door een verdichte bodem wordt het grondwater niet goed aangevuld. Dit leidt tot verdroging, de afgelopen decennia vooral in natuurgebieden. De droogtes als gevolg van klimaatverandering maken het probleem urgenter en groter: in de natuur maar nu ook in de landbouw.

Maatschappelijke opgave

De droogte en wateroverlast in Twente leidt tot economische schade, niet alleen in Twente maar ook benedenstrooms tot in Zwolle. De Omgevingsagenda Oost-Nederland (juni 2020) stelt daarom als ambitie voor 2040 ‘een robuust watersysteem’: een watersysteem dat verandering en extremen goed kan opvangen. Voor Twente is de opgave het vergroten van het retentievermogen. Waterschap Vechtstromen pakt deze opgave samen met Twents Waternet op. De vraag is echter hoe dit robuuste watersysteem een plek kan krijgen in Twente, tussen alle andere ruimtevragers.

Vraag aan Land-id

Het ontwerpend onderzoek dat we uitvoeren voor deze opgave wordt mede mogelijk gemaakt door het programma ‘Ruimte voor klimaat en energie’ van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Dit programma is gericht op kortlopende ontwerpend onderzoekstrajecten ter verkenning en versterking van ruimtelijk beleid. Land-id kreeg samen met Vechtstromen en Twents Waternet een ontwikkelvoucher toegekend voor ons project Twente op Waterbasis. In het project zetten we onze inhoudelijke kennis en verbeeldingskracht in en maken we gebruik van een kennisatelier en ontwerpatelier.

Onze aanpak

We gaan op zoek naar op het Twentse landschap toegespitste mogelijkheden voor waterretentie. Met het ontwerpend onderzoek laten we zien hoe hiermee een robuust watersysteem gerealiseerd kan worden zonder éxtra ruimte te vragen. De maatregelen om water vast te houden combineren we tot meervoudige oplossingen voor het landelijk gebied. Het streven naar een robuust watersysteem kan op dit manier inspirerend en verbindend werken in integrale gebiedsontwikkeling. Dat is Twente op Waterbasis.

Resultaat

De resultaten van het onderzoek bundelen we in een beeldverhaal dat begrijpelijk is voor mensen die betrokken zijn bij opgaven in het landelijk gebied. Hierdoor kunnen gesprekspartners beter begrijpen hoe het watersysteem in Twente klimaatrobuust kan worden mét combinatiekansen voor het realiseren van oplossingen voor andere opgaven. Zij kunnen vervolgens ook bij anderen over het voetlicht brengen hoe dit als aanjager en verbinder kan dienen voor gewenste bredere veranderingen in het landelijk gebied. Dit kan de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen vergroten.