De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) heeft als doel het creëren van toekomstbestendige grote wateren waar hoogwaardige natuur goed samengaat met een krachtige economie. Land-iD kreeg de vraag van Staatsbosbeheer om het uitvoeren van de preverkenning te trekken voor een van de projecten in het programma: de IJssel-Vechtdelta.
Delta als schakel
De IJssel-Vechtdelta is een belangrijke ecologische schakel tussen de grote rivieren, IJsselmeer en Waddenzee. Maar ook tussen de grootste laagveenmoerassen van Nederland en de zandgronden van de Veluwe. De IJssel-Vechtdelta vormde oorspronkelijk de overgang van de IJssel, het Zwarte Water en de Vecht naar de Zuiderzee. Hoewel belangrijke abiotische processen uit de ‘oude’ delta zijn verdwenen (zoals de directe invloed van de zee) of in intensiteit afgenomen, vervullen wind, afvoerverschillen van rivieren en beken, en grondwaterstroming nog steeds ecologische sleutelrollen.
Programmatische aanpak
Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn samen verantwoordelijk voor de programmatische aanpak, met de ambitie om natuur en de ecologische waterkwaliteit in de grote wateren te verbeteren. Dit doen ze in opdracht van de ministeries van I&W en LNV. In verschillende projecten werken ze samen met regionale overheden en maatschappelijke organisaties om deze ambitie waar te maken, waaronder het project de IJssel-Vechtdelta. De uitvoering van PAGW vindt plaats tot 2050, via verschillende tranches.
Preverkenning
Land-id heeft de vraag van Staatsbosbeheer gekregen om het proces van preverkenning voor de IJssel-Vechtdelta te trekken. Dit vanwege onze ervaring met ontwerpen aan complexe wateropgaven en projectleiding in dit domein. Met het uitvoeren van de preverkenning zijn we verantwoordelijk voor het maken van een toekomstperspectief plus een advies over de oplossingsrichtingen die op korte (2030) en op lange termijn (2050) realistisch zijn. De preverkenning moet leiden tot een voorstel voor een vervolgaanpak en projectaanvragen voor de 3de tranche.
Een robuust en veerkrachtig deltasysteem
De IJssel-Vechtdelta kan op termijn (2050) een volwaardig overgangsgebied gaan vormen tussen het rivieren- en merengebied: een gebied met grootschalige leefgebieden die functioneren als brongebied voor duurzame populaties voor het gehele rivieren en merengebied. Een binnendelta met bredere en smallere riviertakken, snellere en minder snelstromende delen, luwteplekken, pioniervegetatie, moerassen, bosvegetaties die door reset van de successiestadia door de tijd veranderen van locatie. De IJssel-Vechtdelta kan ook een rol vervullen als motor van het IJsselmeergebied voor de levering van organische stof.
Vijf systeemingrepen
Met vijf systeemingrepen werken we aan de ambitie voor de IJssel-Vechtdelta.
1. Realiseren grote aaneengesloten arealen waar ecologische processen leidend zijn;
2. Beter benutten van de waterdynamiek;
3. Meer erosie en sediment in het meer- en riviersysteem;
4. Ecologisch functioneren van het rivier- en meersysteem in samenhang met het achterland;
5. Verhogen organisch stofgehalte in het meer- en riviersysteem.
Integrerende gebiedsgerichte vervolgaanpak
Uit de preverkenning blijkt dat het zinvol is een verkenning te starten voor de hotspot IJssel-Vechtdelta. Omdat de IJssel-Vechtdelta een complex gebied is met veel verschillende opgaven, ligt een gebiedsgerichte, integrale en adaptieve aanpak voor de hand. In samenspraak met de relevante (overheids)organisaties moet verder worden verkend hoe het vervolgproces en de aanpak eruitzien. Er is veel winst te behalen wanneer in een vroeg stadium zicht is op raakvlakken met andere gebiedsopgaven c.q. programma’s, zodat op basis daarvan synergiekansen kunnen worden benut.
Meer weten over dit project?
Marloes Bijlsma
Rob Stuijt
