Met het vaststellen van de Omgevingsvisie heeft de gemeente Apeldoorn haar de ambities voor de komende jaren beschreven. Maar de daadwerkelijke invulling van deze ambities en het zoeken naar lokale oplossingen voor verschillende vraagstukken en veranderingen moet nog landen in gebiedsvisies. Voor Beemte Broekland, in het buitengebied van Apeldoorn, werkte Land-iD in co-creatie met de inwoners aan hun gebiedsvisie.
Wat ging vooraf
Vooruitlopend op de vaststelling van de Omgevingsvisie startten we in 2021 met de gemeente een gebiedsproces om 169 hectare zonnepark in te passen in Beemte Broekland. Onder andere door al uitgevoerde en geplande initiatieven die sinds 2019 op het gebied afkwamen, ontstond er veel onrust bij de bewoners. Dit heeft ervoor gezorgd dat het proces na korte tijd is opgeschort. Na veel overleg en een bezoek van de wethouders ontstond wederzijds begrip voor de situatie. Dit heeft geleid tot de motie ‘Samen, geef gebieden Beemte Broekland en Klarenbeek de ruimte’.
Herstart
Met het vaststellen van de Omgevingsvisie in 2022, nam de gemeenteraad ook de motie ‘Samen’ aan. Daarmee is het gebiedsproces weer opgestart, ditmaal vanuit een breder en meer integraal perspectief op Beemte Broekland. Samen met de inwoners gingen we op zoek naar keuzes over alle thema’s uit de omgevingsvisie: woningbouw, natuur, landschap en water, recreatie en verkeer, duurzame energieopwekking en landbouw.
Gebiedsproces
In het gebiedsproces werkten we samen aan het inpassen van verschillende opgaven uit de Omgevingsvisie. De thema’s uit de Omgevingsvisie zijn als uitganspunt gebruikt, verder is het proces open ingestoken. Alle inwoners uit het gebied kregen de mogelijkheid om hun mening, ideeën en wensen in te brengen in het gebiedsproces. Hun input is geland in een uitnodigende visie, waarin alle opgaven samenkomen. Daarbij horen slimme combinaties van functies en strategieën en duidelijke ‘spelregels’ om hierover de regie te voeren.
Startbijeenkomst
Tijdens de startbijeenkomst waren alle inwoners uit Beemte Broekland welkom. We hadden de startbijeenkomst ingericht als markt. Bij verschillende themaposters lieten bewoners hun wensen, kansen, ideeën en zorgen achter en was er ruimte voor het stellen van vragen. Ook kon men in gesprek met de wethouder of de voorzitter van de belangenvereniging. Met 135 bezoekers uit het hele gebied, zijn er veel resultaten opgehaald die als input gebruikt zijn voor de werkplaatsen. De resultaten zijn vastgelegd in een interactief document, dat gedurende het gebiedsproces steeds is bijgewerkt.
Verdiepen van de thema’s
Ruim 60 bewoners gaven zich tijdens de startbijeenkomst op voor de vier werkplaatsen. In de eerste werkplaats gaf Land-iD een presentatie over het landschap en Liander over de werking van het energienetwerk. Dit zorgde ervoor dat iedereen op hetzelfde informatieniveau kwam. Daarna konden de deelnemers in kleinere groepen in gesprek over verschillende thema’s. De opgehaalde kansen, zorgen en mogelijkheden lagen als puzzelstukjes op tafel. Samen puzzelden we hoe verschillende onderdelen een plek konden krijgen op de kaart en controleerden of we compleet waren.
Verkennen van keuzes en richtingen
Als voorbereiding op de tweede werkplaats maakten we met schematische kaarten de eerdere uitspraken ruimtelijk. In de werkplaats gingen de bewoners aan de slag met een aantal keuze-opties per thema. Door de uitspraken op tekening te zetten, maakten we gevolgen van keuzes inzichtelijk. De keuze-opties diende als inspiratie voor het samenstellen van een eigen variant. De deelnemers konden met (maatvaste) blokjes knippen en plakken op een kaart en stelden zo hun eigen variant samen. Dit gaf ons 8 varianten, met duidelijke overeenkomsten.
Uitwerken gebiedsvariant
Duidelijk werd dat er vanuit het gebied één bepaalde variant op hoofdlijnen ontstond. Daarom besloten we om met een kleinere groep deze gebiedsvariant verder uit te werken op basis van alles wat eerder opgehaald was. Vragen die centraal stonden, waren: wat heeft het gebied nodig? Waar wil men als gebied mee verder? Wat kunnen/willen we vastleggen voor bepaalde thema’s? De hoofdboodschap die daaruit kwam was dat ‘co-creatie’ nodig is om detailinvulling te geven aan de hoofdlijnen van de gebiedsvisie.
Terugkoppeling
Met het uitwerken van een gebiedsvariant met een kleine groep, was het belangrijk om ook de grote groep weer mee te krijgen. Daarom presenteerde de voorzitter van de belangenvereniging in de volgende werkplaats de gebiedsvariant aan alle andere werkplaatsdeelnemers. De meesten deelnemers vonden de visie goed herkenbaar. In kleine groepen gaven de deelnemers aan of er dingen vergeten waren/over het hoofd zagen. Op de verschillende thema’s zijn aanvullingen gedaan, aandachtspunten benoemd of vragen gesteld.
Slotbijeenkomst
Met de toevoegingen uit de laatste werkplaats is de gebiedsvisie van het gebied compleet. De hoofdboodschap van het gebied is om het agrarische karakter van het gebied te behouden, leefbaarheid te verbeteren, te sturen op kleinschaligheid, in te zetten op functiecombinaties en over de grenzen van het gebied heen te kijken. En voor de detailinvulling van dit alles, is co-creatie de kern. Tijdens een slotbijeenkomst in het najaar van 2023 wordt de gebiedsvisie gepresenteerd aan de rest van Beemte Broekland. Daarna is er nog ruimte voor inspraak.
Meer weten over dit project?
Barbara van Dijk
Jan Bouman
