Nederland staat aan de vooravond van transities met grote ruimtelijk impact. De druk is groot, dat betekent lastige afwegingen. Het is de vraag of met de status van werelderfgoed een dergelijke afweging nog mogelijk is. Kortom blijft er binnen de invloedsfeer van het erfgoed voldoende ruimte over voor de urgente opgaven als energie, woningbouw en infrastructuur?
Maatschappelijke opgave
Aanleiding voor dit onderzoek is een kabinetsbesluit in december 2018 over het voorstel om het nominatiedossier van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in te dienen bij UNESCO. Door de urgente en complexe opgaven voor het ruimtelijk fysieke domein, bestaat de zorg dat met de aanwijzing de huidige beleidsvrijheid te veel wordt ingeperkt. Het Rijk wil daarom meer inzicht in de consequenties van de werelderfgoedstatus op de opgaven in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI).
Vraag aan Land-iD
De hoofdonderzoeksvraag van deze impactanalyse luidt: ‘Wat is de impact van de werelderfgoedstatus op de NOVI-opgaven en de handelwijze volgens de NOVI?’ In dit project werken PosadMaxwan en Land-iD samen. De samenhangende strategische opgaven uit de NOVI zijn leidend bij de effect analyse.
Onze aanpak
Via drie pilotgebieden in de Linie is onderzocht wat de invloed is van de werelderfgoed-status op de mogelijkheden voor de strategische opgaven. Met partners en stakeholders uit de pilotgebieden is voor de gebiedsspecifieke NOVI opgaven gekeken naar het effect van de status op de ontwikkelmogelijkheden. In ateliers zijn de inhoudelijke effecten, maar ook de betekenis voor het te doorlopen proces in beeld gebracht. De ateliers zijn gebruikt om te draaien aan knoppen om de effecten te beïnvloeden en de bandbreedte van de mogelijkheden te onderzoeken. Vervolgens zijn per strategische opgave van de NOVI algemene richtlijnen en aanbevelingen geformuleerd. Het advies bevat zowel inzicht in de beperkingen in beleidsvrijheid, als de kansen voor meerwaarde en extra kwaliteitsimpuls. De bevindingen uit het onderzoek en de ateliers hebben geresulteerd in een set ontwerpprincipes en aanknopingspunten voor het handelingsperspectief.
Resultaat
Het resultaat van deze impactanalyse is transparant en onafhankelijk inzicht in de mogelijke impact van de aanwijzing tot werelderfgoed op het huidige beleid en de huidige nationale opgaven. De impactanalyse vormt samen met het advies van ICOMOS een bouwsteen voor de besluitvorming over het vervolg van de nominatie.
Meer weten over dit project?
Loes van der Vegt
