Met de komst van de Omgevingswet zijn gemeenten verplicht om een omgevingsvisie op te stellen. Een kans voor de gemeente Arnhem om haar langetermijnambities op kaart te zetten. Arnhem heeft de Omgevingsvisie opgedeeld in verschilde dragers en bouwstenen. Land-id heeft er aan drie meegewerkt: de Waardenatlas met het DNA van Arnhem, de Kansenkaarten en de Synergiekaarten, om zo tot het koersdocument en het voorontwerp omgevingsvisie te komen.
Waardenatlas – het DNA van Arnhem
Arnhem vroeg ons om een ‘atlas’ met daarin de belangrijke ruimtelijke en historische waarden van Arnhem die als het ware het ‘DNA’ van de stad zouden vormen. We hebben hierbij gewerkt via een tijdlijn en een themalijn. Deze twee lijnen vormen het fundament voor het DNA van Arnhem en dienen als onderlegger voor de omgevingsvisie.
Tijdlijn
Land-id heeft de enorme veelheid aan beschikbare informatie over de geschiedenis en karakteristieken van Arnhem gestructureerd gebundeld tot het verhaal van Arnhem. Per tijdsperiode hebben we de belangrijkste sociaal-maatschappelijke en economische gebeurtenissen weergegeven, die bepalend zijn geweest voor het DNA van Arnhem. De tijdlijn start met de vorming van de stuwwal in de voorlaatste IJstijd en eindigt bij de symbolische heropening van de Eusebiuskerk in 2019.
Themalijn
In de themalijn hebben we een opdeling van de belangrijkste bepalende onderdelen gemaakt, waaronder het bodem- en watersysteem, het groensysteem en de ontwikkeling van de woonmilieus. Per thema staat beschreven wat de belangrijkste structuren en elementen in de (ruimtelijke) ontwikkeling van Arnhem zijn.
Kansenkaarten
Een gebiedsvisie is het resultaat van een proces van belangen afwegen en slimme oplossingen bedenken. Uiteenlopende beleidsdoelen, ambities en initiatieven leggen afzonderlijk een claim op de fysieke ruimte. Met de kansenkaarten hebben we per thema inzichtelijk gemaakt wat de opgaven en kansen zijn voor de stad en regio. De kaarten vormen de basis voor het gesprek met het strategisch beraad over de sturingsfilosofie en bijbehorende afwegingsprincipes.
Synergiekaarten
Omdat veel ambities een claim leggen op dezelfde fysieke ruimte, hebben we in de volgende stap de kansenkaarten over elkaar gelegd. Hierdoor ontstonden er niet alleen knelpunten, maar ook clusters van kansen. Deze clusters hebben we vervolgens vertaald in drie synergiekaarten, elk vanuit een ander perspectief ingevlogen. Deze kaarten hebben als praatplaten gediend voor het gesprek tussen de beleidssectoren. Resultaat was meer onderling begrip én ruimte voor integrale oplossingen.
Koersdocument Omgevingsvisie voor participatie
In het koersdocument ‘Arnhem 2040′ zijn voorgaande stappen gebundeld en hebben we inzichtelijk gemaakt voor welke uitdagingen de leefomgeving van Arnhem nu staat. Voor de toekomst van de stad heeft Land-id 3 scenario’s geschetst. Deze scenario’s geven inzicht hoe de verschillende keuzen de ruimte van de stad kunnen bepalen. Deze mogelijke scenario’s voor Arnhem in 2040 zijn prikkelend bedoeld en helpen het gesprek te voeren. Wat spreekt de Arnhemmer aan en wat vindt hij/zij belangrijk voor de toekomst van de stad?
Voorontwerp-omgevingsvisie
Op basis van de vorige bouwsteen zijn keuzes gemaakt over hoe Arnhem de beschikbare ruimte wil inzetten voor de uitdagingen die zich aandienen. In het voorontwerp-omgevingsvisie is met de visiekaart een integraal streefbeeld geschetst voor de fysieke leefomgeving op de lange termijn. Niet alleen de ‘klassieke’ ruimtelijke ordeningsthema’s komen aan bod, maar ook verbindende thema’s als ecologie, gezondheid, inclusie, veiligheid en duurzaamheid. We ontwikkelden daarnaast voor een aantal wijken gebiedsuitwerkingen, toegespitst op de specifieke keuzes, randwoorwaarden en opgaven die hier gaan spelen in aanloop naar 2040.
Meer weten over dit project?
Loes van der Vegt
Michelle Leemkuil
