In IJssel-uiterwaarden zoals de Hoenwaard liggen prachtige kansen voor rivierverruiming en riviernatuur (Kaderrichtlijn Water en Natura 2000). Ook zijn er enkele mooie landbouwbedrijven gevestigd. Kunnen meerdere functies gecombineerd worden? En ga je als waterschap nog investeren in een nieuw gemaal of versterking van de zomerdijk in een polder die wellicht de komende decennia heel andere eisen stelt? Land-iD ondersteunt de zoektocht naar antwoorden in een gebiedsproces met Rijkswaterstaat, waterschap, provincie, gemeenten, ondernemers en bewoners.
Maatschappelijke opgave
In 2017 is gestart met de verkenning voor de Hoenwaard in 2030. In een proces samen met eigenaren, gebruikers en overheden is een verkenning uitgevoerd naar de toekomst van de Hoenwaard. Aanleiding is dat de afgelopen jaren veel ontwikkelingen en projecten zijn opgestart. Betrokken partijen constateerden dat er (te) weinig samenhang en coördinatie was tussen al deze initiatieven. Daarmee bestond het gevaar van telkens korte termijn beslissingen en oplossingen.
Vraag aan Land-iD
Het waterschap Vallei en Veluwe vroeg Land-iD om te helpen met het inzichtelijk maken van de belangen en afwegingen van elk van de betrokken partijen, zodat verstandige besluiten voor de lange termijn genomen kunnen worden. Land-iD geeft sinds 2018 ruimtelijk advies, organiseert het omgevingsproces op inhoud en voert het projectmanagement.
Onze aanpak
Tijdens de verkenning werd in een werkgroep met grondeigenaren en -gebruikers alsmede ambtenaren van de verschillende overheden samengewerkt. Ambities werden in beeld gebracht en verschillende toekomstscenario’s opgezet en uitgewerkt. Land-iD visualiseerde dit in ‘schilderijen’ van de hoekpunten van het speelveld. De sleutel bleek te liggen bij het realiseren van compensatieruimte voor de rivier om vervolgens andere ontwikkelingen mogelijk te maken. In het nu lopende proces om te komen tot een gebiedsplan maken we de maatregelen, het doelbereik en de vereiste investeringen concreet.
Resultaat
Resultaat van de verkenning (2018-2019) was een door alle gebiedspartijen gedragen en in de Stuurgroep vastgesteld toekomstperspectief ‘Levendige Hoenwaard’. Resultaat van de planuitwerking (2019-2020) moet een gebiedsplan met uitvoeringsprogramma worden.
Urgentie in beeld: Kade doorgebroken bij Hattem
De kade en waterveiligheid bleven ook tijdens de rest van de verkenning een belangrijk thema. Tijdens het hoge water van juli 2021 waren de gevolgen ook in de Hoenwaard merkbaar. De zomerkade in het gebied is al langere tijd aan vervanging toe. Tijdens eerder hoogwater zijn er al vaker gaten in de kade ontstaan van kleine omvang, welke tijdelijk gerepareerd konden worden. Dit keer is er een dijkdoorbraak ontstaan van 15 tot 20 meter. De doorbraak leverde bijzondere beelden op, maar zorgde niet voor een gevaarlijke situatie. De kade wordt hersteld en wij werken verder aan een duurzame oplossing voor het gebied.
Gebiedsperspectief
In de tweede fase van de verkenning (2019-2021) werkten we verder aan het concretiseren van de ambities uit het toekomstperspectief. Dit resulteerde in een aanscherpte set maatregelen en een integrale uitwerking op de kaart. Rondom een aantal thema’s gingen we de diepte in, zoals voor een instrument voor het realiseren van ontwikkelruimte voor agrariërs. Vanwege de coronamaatregelen was samenkomen met de bewoners maar beperkt mogelijk. Om toch het gebiedsplan laagdrempelig te kunnen delen maakten we een interactieve kaart die te bekijken is via de Hoenwaard 2030 website.
Kwartiermakersfase
Het gebiedsplan werd in het najaar van 2021 vastgesteld. Daarmee startte vervolgens de kwartiermakersfase. In deze fase ondersteunden we onze opdrachtgever in het opstellen van een nieuwe samenwerkingsovereenkomst (SOK) en een plan van aanpak voor de planuitwerkingsfase. In de planuitwerking zullen de in het gebiedsplan overeengekomen maatregelen per locatie concreet en maatvast uitgewerkt tot aan een definitief ontwerp. Na de planuitwerking start de realisatiefase met als doel om in 2027 de maatregelen gerealiseerd te hebben.
Meer weten over dit project?
Loes van der Vegt
Inge Hoekstra
