Voor velen een droom, voor anderen een nachtmerrie: langs de Waal bij Varik en Heesselt zou een hoogwatergeul komen. Voor een robuust riviersysteem dat de klimaatverandering van de 21e eeuw kan opvangen. En tegelijk een kans voor een kwalitatieve gebiedsontwikkeling. Maar dat kon wellicht ook met dijkversterking? Land-iD maakte samen met de bewoners een visie mét en zonder geul.
Maatschappelijke opgave
In de scenario’s van klimaatverandering wordt rekening gehouden met een veel grotere kans op extreme rivierhoogwaters. In de Waal ter hoogte van kleine kernen Varik en Heesselt ligt een knelpunt. Voor de veiligheid van honderdduizenden Nederlanders moeten de waterstanden daar omlaag en/of de dijken omhoog. Ook ligt er een maatschappelijk opgave in de leefbaarheid van de dorpen: voorzieningen en werkgelegenheid verdwijnen en de jonge bevolking trekt weg.
Vraag aan Land-iD
Voor de in 2015 gestarte MIRT-Verkenning vragen provincie Gelderland, waterschap Rivierenland, gemeente Neerijnen en het Rijk aan Land-iD om een gebiedsvisie te ontwikkelen, rekening houdend met een hoogwatergeul en/of dijkversterking. Een visie waarmee de ruimtelijke kwaliteit van het gebied zou worden verhoogd. Door antwoorden te geven op vraagstukken rondom infrastructuur, wonen, waterbeheer, leefbaarheid, recreatie en landbouw. De maatschappelijke baten van kwaliteitsverbetering zouden meetellen in de keuze tussen een hoogwatergeul en dijkversterking.
Het talent van de dorpspolder
In onze aanpak stond ‘het talent van de dorpspolder’ centraal. Een goede gebiedsvisie gaat uit van de lokale kracht van mensen. Mensen met talenten, die kansen creëren en verzilveren. Daarom werkten we met het projectteam in Atelier Varik, dat als voormalige supermarkt laagdrempelig was voor de dorpsbewoners. Dit bevorderde het vertrouwen en de communicatie. Regelmatige inloopavonden zorgden ervoor dat bewoners en ondernemers steeds de actuele stand van zaken kenden.
Onze aanpak
Inhoudelijk zijn we gestart met de ruimtelijke hoofdstructuur. Op basis daarvan zijn verschillende ontwikkelperspectieven opgesteld, die ruimtelijke bouwstenen leverden voor de kansrijke oplossingsrichtingen. Een richting met hoogwatergeul en beperkte dijkversterking, een richting met uitsluitend dijkversterking en (later) een richting met een buitendijkse nevengeul en dijkversterking. De kosten en baten van elk van de oplossingsrichtingen werden uitgewerkt. Het maken van de visie zorgde voor dialoog en in de Klankbordgroep vond een levendige discussie plaats.
Meer weten over dit project?
Jan Bouman
Loes van der Vegt
